Ομιλία Νομοσχεδίου Παιδείας επί των άρθρων

Με το παρόν νομοσχέδιο για το νέο λύκειο επιχειρείται στροφή 180 μοιρών στο εκπαιδευτικό σύστημα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με σκοπό την ποιοτικότερη και αποτελεσματικότερη εκπαίδευση, αναβαθμισμένο με ειδικότητες που θα ανταποκρίνονται στις επιθυμίες των μαθητών και στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.

Περιληπτικά, εισάγεται πρότυπο πανελλαδικών για όλες τις τάξεις του λυκείου, μειώνονται τα επιστημονικά πεδία και τα εξεταζόμενα μαθήματα, δημιουργείται Τράπεζα Θεμάτων από την οποία θα αντλούν οι καθηγητές το 50% των θεμάτων για τις ενδοσχολικές εξετάσεις, ενώ, παράλληλα, ιδρύεται και Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων.

Ολοκληρωτικές αλλαγές πραγματοποιούνται και στο Επαγγελματικό Λύκειο, όπου δημιουργείται μία προαιρετική «τάξη μαθητείας», αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Γ΄ Λυκείου,  για τη λειτουργία  της οποίας, το υπουργείο θα συνεργαστεί με τον ΟΑΕΔ.

Αναλυτικότερα:

 Σύμφωνα με το άρθρο 2 του νομοσχεδίου τα μαθήματα Γενικής Παιδείας μπαίνουν στο «μικροσκόπιο» των τριών τάξεων του λυκείου, με τις διατάξεις του νομοσχεδίου να τους αποδίδουν μεγαλύτερη βαρύτητα, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η επιλογή των μαθημάτων που θα διδάσκονται οι μαθητές στο Γενικό Λύκειο καλύπτει τις βασικές γνώσεις στους σπουδαιότερους και σημαντικότερους τομείς, ενώ στη Γ' τάξη υπάρχει πρόβλεψη το σχολείο να ανταποκρίνεται στην ανάγκη προετοιμασίας του μαθητή για την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Ειδικότερα, στην Α’ Τάξη Γενικού Λυκείου εφαρμόζεται πρόγραμμα μαθημάτων τριάντα πέντε (35) συνολικά ωρών εβδομαδιαίως. Αναλυτικά, εφαρμόζεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα τριάντα τριών (33) ωρών εβδομαδιαίως, με εννέα (9) μαθήματα, που είναι κοινά για όλους τους μαθητές και εκπαιδευτικό πρόγραμμα δύο (2) ωρών εβδομαδιαίως που αποτελείται από ένα (1) μάθημα επιλογής το οποίο  επιλέγεται μεταξύ τριών μαθημάτων.

Στη Β΄ Τάξη Γενικού Λυκείου εφαρμόζεται πρόγραμμα μαθημάτων που περιλαμβάνει μαθήματα γενικής παιδείας τριάντα (30) συνολικά διδακτικών ωρών εβδομαδιαίως και δύο (2) Ομάδες Μαθημάτων Προσανατολισμού, Ανθρωπιστικών και Θετικών Σπουδών, πέντε (5) συνολικά διδακτικών ωρών εβδομαδιαίως έκαστη ομάδα, όπου οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν. 

Στη Γ΄ Τάξη Γενικού Λυκείου εφαρμόζεται πρόγραμμα μαθημάτων τριάντα τεσσάρων (34) ωρών, που περιλαμβάνει μαθήματα γενικής παιδείας δεκατέσσερα (14) συνολικά διδακτικών ωρών εβδομαδιαίως και τρεις (3) Ομάδες Μαθημάτων Προσανατολισμού, των Ανθρωπιστικών, των Θετικών και των Οικονομικών-Πολιτικών-Κοινωνικών και Παιδαγωγικών Σπουδών, είκοσι (20) συνολικά διδακτικών ωρών εβδομαδιαίως έκαστη ομάδα, όπου οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν. 

Με το άρθρο 3 του νομοσχεδίου εισάγεται μια καινοτομία που σκοπό  έχει τη μεγαλύτερη αντικειμενικότητα  των θεμάτων των γραπτών προαγωγικών εξετάσεων, καθώς  το 50% αυτών θα προέρχεται από τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας και το άλλο 50% από τον διδάσκοντα. Η επιλογή θεμάτων από Τράπεζα θεμάτων εξασφαλίζει αντικειμενικότητα της αξιολόγησης και ισότιμη αντιμετώπιση όλων των μαθητών, ενώ περιορίζεται και η υπερβολική προσφορά υψηλής βαθμολογίας που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα δημιουργώντας βιομηχανία αριστούχων.

Το 4^ο άρθρο του παρόντος αναφέρεται στη διαδικασία εισαγωγής των μαθητών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι πανελλαδικές εξετάσεις θα διεξάγονται αφού οι μαθητές ολοκληρώσουν τις ενδοσχολικές απολυτήριες εξετάσεις, με θέματα που προκύπτουν κατά 50% με κλήρωση από την τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας και κατά 50% από την κεντρική επιτροπή εξετάσεων.

Τα επιστημονικά πεδία (ΕΠ) από τα οποία θα επιλέξουν οι μαθητές είναι τα εξής: 1ο ΕΠΕ - Ανθρωπιστικές Σπουδές, Νομικές  (Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Αρχαία, Ιστορία και Λατινικά. 2ο ΕΠΕ - Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες (Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Μαθηματικά, Φυσική και Χημεία). 3ο ΕΠΕ - Επιστήμες Υγείας (Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Φυσική, Χημεία, Βιολογία), 4ο ΕΠΕ - Επιστήμες Οικονομίας, Διοίκησης και Πολιτικές Επιστήμες (Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Μαθηματικά & Στοιχεία Στατιστικής, Αρχές Οικονομικής Επιστήμης, Στοιχεία Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών).

Για όσους επιλέξουν τα παιδαγωγικά τμήματα θα εξετασθούν στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, στα Μαθηματικά & Στοιχεία Στατιστικής, στην Ιστορία και στις Αρχές Φυσικών Επιστημών.

Μία ακόμη καινοτομία που εισάγεται με το παρόν νομοσχέδιο είναι ο καθορισμός συντελεστή βαρύτητας από τις Σχολές, οι οποίες γνωρίζουν καλύτερα τα αντικείμενα που διδάσκονται κι έτσι ο μαθητής μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα στις απαιτήσεις της σχολής.

Αξίζει, επίσης, να επισημανθεί ότι για πρώτη φορά ο γενικός βαθμός των τάξεων του Γενικού Λυκείου υπολογίζεται για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Έτσι εξασφαλίζεται η μη απαξίωση του Λυκείου και των μαθημάτων που δεν εξετάζονται στις εξετάσεις για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση και η επιβράβευση των μαθητών που προσπαθούν από την Α΄τάξη Λυκείου. Συγκεκριμένα, για τον υπολογισμό του Βαθμού Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια  Εκπαίδευση προσμετρείται και ο «Βαθμός Προαγωγής και Απόλυσης» (Β.Π.Α), σύμφωνα με τον οποίο , προσμετράται εκτός από το βαθμό που επιτυγχάνει ο υποψήφιος κατά τις πανελλαδικές εξετάσεις και ο βαθμός προαγωγής των τριών τάξεων του λυκείου με βάση συντελεστές.  

Όσον αφορά την Επαγγελματική Εκπαίδευση, με την εφαρμογή του νέου προγράμματος, όπως αναφέρεται στο άρθρο 7,  η φοίτηση στα Επαγγελματικά Λύκεια θα είναι πλέον τετραετής προσφέροντας δύο κύκλους σπουδών: τον «Δευτεροβάθμιο Κύκλο Σπουδών» και τον «Μεταδευτεροβάθμιο Κύκλο Σπουδών», την « Τάξη Μαθητείας», η οποία θα είναι προαιρετική, εγγράφονται δε σ’ αυτή οι προαγόμενοι της Γ’ Τάξης. Ο θεσμός της Μαθητείας είναι ίσως η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη καινοτομία που θεσπίζεται  με το παρόν νομοσχέδιο. Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας αποτελεί προτεραιότητα για το υπουργείο Παιδείας, με την εισαγωγή μίας προαιρετικής τάξης μαθητείας να αποτελεί την κυριότερη αλλαγή που επιφέρει στα Επαγγελματικά Λύκεια το νομοσχέδιο.

Στο άρθρο 9 περιγράφεται το πρόγραμμα σπουδών του Επαγγελματικού Λυκείου. Οι μαθητές της Α' τάξης των ΕΠΑΛ θα διδάσκονται 10 μαθήματα γενικής παιδείας (Ελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Ερευνητική Εργασία, Ξένη Γλώσσα, Ιστορία, Θρησκευτικά, Πολιτική Παιδεία και Φυσική Αγωγή),   και 4-6 μαθήματα από τις ακόλουθες ομάδες προσανατολισμού: α) Τεχνολογικών Εφαρμογών, β) Διοίκησης και Οικονομίας, γ) Γεωπονίας - Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής και δ) Ναυτιλιακών Επαγγελμάτων.

Οι μαθητές της Β' και της Γ' τάξης των επαγγελματικών λυκείων θα διδάσκονται έξι μαθήματα γενικής παιδείας (Ελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Εισαγωγή στις Αρχές Επιστήμης των Η/Υ, Ξένη Γλώσσα και Φυσική Αγωγή), και 4-6 μαθήματα ειδικότητας. Τα μαθήματα αυτά αποτελούνται κατά προσέγγιση από 50% θεωρητικό και 50% εργαστηριακό μέρος.

Όσον αφορά την τάξη μαθητείας, το υπουργείο Παιδείας σε συμφωνία με τον ΟΑΕΔ θα συνάπτει σύμβαση μεταξύ του τελευταίου και των επιχειρήσεων ώστε οι απόφοιτοι της Γ' τάξης των ΕΠΑΛ να κάνουν πρακτική άσκηση. Με τον θεσμό της μαθητείας δίνεται στους σπουδαστές η ευκαιρία για εξάσκηση στην αγορά εργασίας ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζουν αρκετές προϋποθέσεις μόνιμης πρόσληψής τους είτε στην ίδια επιχείρηση είτε σε άλλη ομοειδή επιχείρηση. Ακόμη, οι απόφοιτοι της τάξης μαθητείας, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να παρακολουθούν και Προπαρασκευαστικό πρόγραμμα Πιστοποίησης προκειμένου να προετοιμαστούν για τη διαδικασία απόκτησης Πτυχίου Ειδικότητας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο άρθρο 10 γίνεται σαφής αναφορά για τη διαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ευρωπαϊκού συστήματος πιστωτικών μονάδων για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.

Στο άρθρο 12 γίνεται αναφορά στους τίτλους σπουδών και των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΕΠΑΛ.

Με το 13^ο άρθρο  ρυθμίζεται η πρόσβαση των αποφοίτων του ΕΠΑΛ στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι απόφοιτοι του δεύτερου κύκλου σπουδών των ΕΠΑΛ έχουν δικαίωμα συμμετοχής σε ειδικές πανελλαδικές εξετάσεις για εισαγωγή σε σχολές των τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε συναφείς ειδικότητες του πτυχίου τους. Οι υποψήφιοι εξετάζονται σε τέσσερα μαθήματα, δύο μαθήματα γενικής παιδείας  και δύο μαθήματα ειδικότητας. Επιπλέον, δικαιούνται συμμετοχής και στις Πανελλαδικές εξετάσεις για εισαγωγή στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ, με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους αποφοίτους του Γενικού Λυκείου.

Άξιο αναφοράς και το 15ο άρθρο  του νομοσχεδίου με το οποίο προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης υποτροφιών ή βραβείων από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.)

Με το άρθρο 16 του νομοσχεδίου προβλέπεται για πρώτη φορά η σύσταση μιας ανεξάρτητης διοικητικής αρχής με την επωνυμία «Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων» (Ε.Ο.Ε.), αρμόδια για θέματα που αφορούν τη διαδικασία των γραπτών προαγωγικών και απολυτήριων εξετάσεων στο Γενικό και Επαγγελματικό Λύκειο, των εξετάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και τη δημιουργία και λειτουργία της Τράπεζας Θεμάτων Εξετάσεων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας.

Στα άρθρα 17 - 24 καθορίζονται και αναλύονται οι φορείς της μη τυπικής εκπαίδευσης που μπορούν να οδηγήσουν στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο, ως φορείς παροχής υπηρεσιών, που είναι οι εξής: οι Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ), στους αποφοίτους των οποίων χορηγείται Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας επιπέδου 3, τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), στους αποφοίτους των οποίων χορηγείται το Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας επιπέδου 4, τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης, τα οποία παρέχουν συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και γενική εκπαίδευση ενηλίκων και το Κολλέγιο, το οποίο παρέχει μη τυπική εκπαίδευση στους αποφοίτους της τυπικής μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τόσο οι δημόσιοι όσο και οι ιδιωτικοί φορείς μη τυπικής εκπαίδευσης δύνανται να παρέχουν προγράμματα σπουδών και εξ αποστάσεως.

Μία ακόμη καινοτομία εισάγεται με το άρθρο 19 και αφορά τη σύσταση  Σχολής Επαγγελματικής Κατάρτισης (Σ.Ε.Κ.), διάρκειας τριών ετών με σκοπό την παροχή υπηρεσιών αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης σε αποφοίτους της υποχρεωτικής τυπικής εκπαίδευσης. Έτσι,  ενώ μέχρι σήμερα οι απόφοιτοι των γυμνασιακών τάξεων δεν είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν τα μαθήματα σε κάποιο δημόσιο ή ιδιωτικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης, με το σχέδιο αυτό παρέχεται πλέον η δυνατότητα στους αποφοίτους της υποχρεωτικής τυπικής εκπαίδευσης να φοιτήσουν δωρεάν στις επαγγελματικές σχολές μεταγυμνασιακής κατάρτισης.

Όπως περιγράφεται στο άρθρο 21 στη ΣΕΚ λειτουργούν οι Α’ και Β’ Τάξη, καθώς και ο μεγάλης σπουδαιότητας, όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, θεσμός της Μαθητείας.

Στους προαγόμενους από τη Β’ Τάξη των ΣΕΚ, όπως αναφέρεται στο άρθρο 22, χορηγείται Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση για την απόλυση του μαθητή που εγγράφεται στην Τάξη Μαθητείας είναι η επιτυχής εξέταση στις εξετάσεις πιστοποίησης.

Τα άρθρα 23 και 24 αναφέρονται στην έννοια και στις ομάδες προσανατολισμού, Τομείς και ειδικότητες των ΙΕΚ. Σε αυτό το σημείο να τονιστεί  πως στην παρ.2 του άρθρου 23 γίνεται ρητή αναφορά για δωρεάν φοίτηση στα δημόσια ΙΕΚ.

Με το άρθρο 25 καθιερώνονται οι τίτλοι επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και καθορίζονται τα επαγγελματικά δικαιώματα.

Αξιοσημείωτο και το άρθρο 28 που αναφέρεται στα θέματα ειδικής αγωγής, σύμφωνα με το οποίο πλέον ρητά τα Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια (ΕΕΓ), που ανήκουν στην υποχρεωτική εκπαίδευση, είναι ισότιμα με τα Ειδικά Γυμνάσια, χορηγούν δε στο πέρας της Δ’ Τάξης τίτλο απολυτηρίου Γυμνασίου και στην Ε’ Τάξη πτυχίο με επαγγελματικά δικαιώματα επιπέδου 2, ενώ στα Ειδικά Επαγγελματικά Λύκεια χορηγείται στους αποφοίτους τίτλος απολυτηρίου Λυκείου και πτυχίο με επαγγελματικά δικαιώματα επιπέδου 3. Επίσης και στην παράγραφο 2α διαπιστώνουμε ότι η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) εναρμονίζεται πλήρως με τη Γενική Εκπαίδευση σε επίπεδο προσλήψεων, διορισμών, μεταθέσεων, αποσπάσεων και τοποθετήσεων εκπαιδευτικών, γεγονός που αποτελούσε χρόνιο αίτημα των ΣΑΤΕΑ αναφορικά με την Α/θμια και αποκαθιστά την πολυετή αδικία στη σειρά κατάταξης των πινάκων αναπληρωτών ΕΑΕ. Με αυτή την εναρμόνιση διασφαλίζεται η αποφυγή παράτυπων αποσπάσεων και μεταθέσεων σε δομές ΕΑΕ από εκπαιδευτικούς που δεν πληρούν τα τυπικά προσόντα.

Με το άρθρο 29 επιλύεται επιτέλους μετά από σχεδόν μια δεκαετία το πρόβλημα των 4+1 χρόνων φοίτησης που παρείχε δυο πτυχία στους αποφοίτους της ΑΣΠΑΙΤΕ, αφού αποτελούσε παγκόσμια πρωτοτυπία το γεγονός μετά το βασικό πτυχίο να παρακολουθεί ο σπουδαστής ακόμη 1 έτος, ουσιαστικά μεταπτυχιακών σπουδών, παρέχοντας στους απόφοιτους της ΑΣΠΑΙΤΕ δεύτερο πτυχίο. Παράλληλα επιλύει και το πρόβλημα ουσίας που ήταν η ομαλή διεξαγωγή των μαθημάτων ειδικότητας αφού πλέον δίνεται η δυνατότητα επανασχεδιασμού εξ ολοκλήρου της νέας ΑΣΠΑΙΤΕ.

Στο άρθρο 36 ορίζονται πλέον ρητά όλοι οι όροι και οι προϋποθέσεις  των δικαιούχων μετεγγραφής φοιτητών των Ελληνικών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ.

Σημαντική επίσης και η πρόβλεψη του άρθρου 35  που αφορά τους εκπαιδευτικούς που αποσπώνται στις ελληνόγλωσσες μονάδες του εξωτερικού, εφόσον κατέχουν οργανική θέση σε σχολείο στην Ελλάδα να διατηρούν τη θέση αυτή κατά το διάστημα της απόσπασής τους και να επιστρέφουν σε αυτήν μετά τη λήξη της απόσπασής τους.

Επιπλέον, με την παρ.8 του ίδιου άρθρου αναγνωρίζονται, μετά από πολλά έτη, 30 ξένα σχολεία, στα οποία δια του παρόντος χορηγείται άδεια ίδρυσης και άδεια λειτουργίας.

Με το άρθρο 37 επέρχεται μία πολλή σημαντική τροποποίηση στα θέματα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π.), καθώς πλέον ορίζεται ως βασική λειτουργική μονάδα του Ε.Α.Π., εκτός από τη Θεματική Ενότητα (Θ.Ε.) και η εργαστηριακή Θεματική Ενότητα (Ε.Θ.Ε.), η οποία θα περιλαμβάνει αριθμό εργαστηριακών ασκήσεων, επιπλέον του θεωρητικού περιεχομένου σπουδών που δύνανται να περιλαμβάνει.

Τέλος, με το άρθρο 41 ιδρύονται για πρώτη φορά Αθλητικές Ακαδημίες ως περιφερειακές υπηρεσίες, που αποτελούν αποκεντρωμένες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, με σκοπό την εξασφάλιση δημόσιας και δωρεάν υψηλής ποιότητας παιδείας για όλους, μέσω της προαγωγής της άθλησης και του αθλητισμού.